Chào các bạn yêu thích ngữ văn! Hôm nay mình xin giới thiệu với các bạn bài tập về phép liên kết câu và liên kết đoạn văn. Đây là những bài tập tổng hợp từ chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 9, được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lại. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của các thầy cô và các bạn học sinh.
Nội dung
1. Liên kết câu là gì?
Liên kết là mối quan hệ giữa hai phần tử ngôn ngữ, trong đó để hiểu ý nghĩa của một phần tử cần tham khảo ý nghĩa của phần tử kia. Dựa trên mối quan hệ đó, hai câu chứa chúng được liên kết lại với nhau.
2. Liên kết câu về nội dung
- Liên kết chủ đề: Các câu phục vụ chủ đề chung của đoạn văn và các đoạn văn phải thể hiện được chủ đề chung của toàn bộ văn bản.
- Liên kết logic: Các câu trong đoạn văn và các đoạn văn trong văn bản phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lý.
3. Liên kết câu về hình thức
- Sử dụng phép lặp từ ngữ: Lặp lại một (một số) từ ngữ ở các câu khác nhau để tạo sự liên kết.
- Sử dụng phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng: Sử dụng các từ ngữ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng ở các câu khác nhau để tạo sự liên kết.
- Sử dụng phép thế: Sử dụng trong câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu đứng trước.
- Sử dụng phép nối: Sử dụng trong câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệ với câu đứng trước.
4. Cách trình bày nội dung trong một đoạn văn
Nội dung đoạn văn có thể được trình bày bằng nhiều cách, ví dụ:
- Đoạn văn trình bày theo phép diễn dịch: Có câu chủ đề đứng đầu đoạn, nêu ý khái quát và các câu còn lại triển khai ý chủ đề, làm nổi bật cho câu chủ đề thông qua các thao tác giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận…
- Đoạn văn trình bày theo phép quy nạp: Có câu chủ đề đứng cuối đoạn, nêu lên ý kết luận và khái quát lại nội dung các câu đứng trước. Các câu đứng trước được trình bày bằng các thao tác minh hoạ, lập luận, cảm nhận… hướng đến những nhận xét, đánh giá chung ở câu cuối đoạn.
- Đoạn văn trình bày theo phép song hành: Không có câu chủ đề, mỗi câu trong đoạn triển khai một hướng của chủ đề đoạn nhưng không có câu khái quát toàn bộ đoạn, không có ý này bao quát ý kia hoặc ý này phụ thuộc vào ý kia. Các câu có quan hệ ngang hàng, bình đẳng nhau về ngữ pháp. Loại đoạn văn này thường sử dụng phép lặp cú pháp.
5. Bài tập về Liên kết câu, liên kết đoạn văn
Bài 1: Tìm các phép liên kết có trong các đoạn trích sau:
a) “Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi! Đây là đỉnh Yên Sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu.”
- Phép thế
- Phép lặp
- Phép nối
b) “Tôi ngẩng cao đầu mới thấy tuổi của bà; chứ cứ nhìn bà chặt củi, nhổ sắn, nhìn bà đứng, bà đi thì không ai biết bà đã gần bảy mươi. Bà làm nhanh, đi nhanh, lưng thẳng. Bà không hút thuốc lào như u tôi, không ăn giầu.”
- Phép lặp
- Phép nối
c) “Có cây lược anh càng mong gặp con. Nhưng rồi một chuyện không may xảy ra. Một ngày cuối năm năm mươi tám- năm đó ta chưa võ trang- trong một trận càn của quân Mĩ – ngụy, anh Sáu bị hi sinh. Anh bị viên đạn của máy bay Mĩ bắn vào ngực.”
- Phép thế
- Phép nối
Bài 2: Chỉ ra tính liên kết hình thức của các đoạn trích sau
“Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vời vợi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng.”
- Phép lặp: người, anh, suy nghĩ
- Phép nối: Và
- Phép thế: anh (thế cho người con trai)
Bài 3:
“Tết năm nay là sự chuyển tiếp giữa hai thế kỉ, và hơn thế nữa, là sự chuyển tiếp giữa hai thiên niên kỉ. Trong thời khắc như vậy, ai ai cũng nói tới việc chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới, thiên niên kỉ mới.
Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất. Từ cổ chí kim, bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử. Trong thế kỉ tới mà ai ai cũng thừa nhận rằng nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ thì vai trò con người lại càng nổi trội.”
- Phép lặp: thế kỉ, thiên niên kỉ, ai, hành trang, con người
- Phép thế: vậy, thế
- Liên tưởng: sử dụng từ vựng về thời gian (năm, thế kỉ, thiên niên kỉ, thời khắc, cổ, kim)
Trên đây là bài tập về liên kết câu và liên kết đoạn văn mà chúng tôi đã tổng hợp. Mong rằng các bạn sẽ tìm thấy nó hữu ích. Hãy tham gia vào trang web fptskillking.edu.vn để khám phá thêm nhiều bài viết thú vị khác nhé!
Nguồn: fptskillking.edu.vn
