Trong cuộc sống, chúng ta không thể tránh khỏi những khó khăn, thử thách và bi kịch. Đó là lý do tại sao những câu chuyện văn học như truyện “Chí Phèo” của tác giả Nam Cao luôn thu hút chúng ta bởi tâm trạng sâu sắc và những giá trị nhân văn mà nó mang lại.
Nội dung
Soạn Bài Chí Phèo (trang 67) – Ngắn nhất Cánh diều
Chuẩn bị
Yêu cầu:
- Xem lại kiến thức về ngữ văn để áp dụng vào việc đọc hiểu bài văn.
- Khi đọc truyện, chú ý đến những điểm sau:
- Tóm tắt câu chuyện, bối cảnh và những sự kiện nổi bật.
- Đánh giá về nhân vật và mối quan hệ giữa nhân vật chính và những nhân vật khác.
- Nắm vững các biện pháp nghệ thuật và tìm hiểu thông điệp mà tác phẩm muốn truyền tải.
- Cảm nhận và suy ngẫm về nội dung của tác phẩm.
Trả lời:
- Bối cảnh truyện diễn ra trong một thực tại đen tối, bế tắc của nông thôn Việt Nam trước cách mạng Tháng Tám.
- Tóm tắt: Chí Phèo sinh ra không cha không mẹ và được nuôi nấng bởi dân làng Vũ Đại. Sau này, Chí trở thành anh canh điền làm việc cho nhà Bá Kiến. Do tính hay ghen, Bá Kiến đẩy Chí vào tù. Khi trở về, Chí trở thành kẻ lưu manh và sống bằng nghề rạch mặt ăn vạ. Chí gặp Thị Nở và cùng nhau tạo ra cảm xúc và khát vọng sống hoàn lương. Tuy nhiên, Bà cô Thị Nở ngăn cản mối quan hệ của họ. Chí quyết định đâm chết Bá Kiến và kết thúc cuộc đời mình.
- Các nhân vật trong truyện: Chí Phèo, Bá Kiến, vợ Bá Kiến, Thị Nở và bà cô Thị Nở. Chí Phèo là nhân vật chính.
- Mối quan hệ của Chí Phèo và những nhân vật khác:
- Chí Phèo – Bá Kiến:
- Chí Phèo – Thị Nở:
- Chí Phèo – bà cô Thị Nở:
- Trong truyện, các biện pháp nghệ thuật nổi bật được sử dụng gồm việc điển hình hóa nhân vật, kể truyện linh hoạt, sử dụng ngôn ngữ sinh động và khẩu ngữ quần chúng, tạo nên giọng văn hóa đời sống.
- Truyện thể hiện điểm nhìn trần thuật đa dạng và luôn vận động, mang đến nhiều tiếng nói và sự thay đổi trong điểm nhìn truyện.
Đọc hiểu
Nội dung chính:
Truyện “Chí Phèo” của Nam Cao là một lời tố cáo sâu sắc về xã hội tàn bạo đã đẩy người dân lương thiện vào con đường lưu manh hóa. Đồng thời, truyện cũng ca ngợi vẻ đẹp của con người, ngay cả khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình và nhân tính.
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Chí Phèo chửi ai và điều gì điều đó thể hiện về Chí?
- Chí Phèo chửi đời, chửi mình và chửi cả làng Vũ Đại.
- Tiếng chửi cho thấy tình thế bi đát và bi kịch cuộc đời Chí Phèo.
Câu 2: Ngôn ngữ trong phần (1) là lời của ai?
- Ngôn ngữ trong phần (1) là lời của người kể chuyện.
Câu 3: Chí Phèo có những hành động nào trong phần (2)?
- Chí Phèo làm tay sai cho Bá Kiến, trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
Câu 4: Chú ý những chi tiết tả ngoại hình của Chí Phèo.
- Chí Phèo có ngoại hình đặc biệt, với đầu trọc, răng cạo trắng hớn, mặt đen, cơng cơng, hai mắt gườm gườm, mặc quần nái đen và áo tây vàng.
Câu 5: Trong phần (2), Chí Phèo đã có những hành động như thế nào?
- Chí Phèo ngồi uống rượu tại chợ và tới nhà Bá Kiến để chửi và đe dọa.
Câu 6: Lời nói, cử chỉ của Bá Kiến thể hiện đặc điểm tính cách của nhân vật như thế nào?
- Bá Kiến quát mắng người nhà và thân mật gian xảo với Chí Phèo.
Câu 7: Chú ý những từ ngữ, chi tiết thể hiện tâm trạng và thay đổi của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở.
- Chí Phèo bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say dài và có lòng mơ hồ buồn, ao ước có một gia đình nho nhỏ.
Câu 8: Chú ý những đoạn độc thoại nội tâm của Chí Phèo.
- Những đoạn độc thoại nội tâm cho thấy Chí suy nghĩ về cuộc đời mình, cảm nhận bi kịch và tình trạng của mình.
Câu 9: Vì sao có sự thay đổi trong suy nghĩ và tâm trạng của Chí Phèo?
- Chí Phèo hy vọng và ước mơ trở thành người lương thiện sau khi gặp Thị Nở, nhưng bị ngăn cấm và từ chối bởi bà cô Thị Nở.
Câu 10: Bà cô Thị Nở có thái độ như thế nào?
- Bà cô Thị Nở có thái độ phản đối gay gắt khi biết cô cháu gái tuổi ba mươi chưa trót đời lại quen Chí Phèo.
Câu 11: Lưu ý thái độ và tâm trạng của Thị Nở.
- Thị Nở lộn ruột, tức giận và chạy đến nhà Chí để chửi.
Câu 12: Hình dung dáng điệu, ngôn ngữ và hành động của Chí Phèo ở phần (5).
- Chí Phèo vừa đi vừa chửi và dọa giết, nhưng cuối cùng anh đến nhà Bá Kiến để yêu cầu lương thiện và giết Bá Kiến rồi tự sát.
Câu 13: Chí Phèo sẽ làm gì?
- Dự đoán: Chí Phèo sẽ đến tìm Bá Kiến, giết Bá Kiến và tự sát.
Câu 14: Chú ý một số chi tiết đặc sắc trong phần kết thúc truyện.
- Kết thúc truyện nhấn mạnh hình ảnh cái lò gạch cũ trong tâm trí Thị Nở.
- Kết thúc mở với kết cấu vòng tròn, gợi cho người đọc sự suy ngẫm và gửi gắm triết lý của nhà văn.
Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Tóm tắt nội dung của từng phần đã được đánh số trong văn bản.
- Phần (1): Chí Phèo ra tù và tiếng chửi của Chí.
- Phần (2): Chí Phèo làm tay sai cho Bá Kiến.
- Phần (3): Chí thức tỉnh và khao khát lương thiện.
- Phần (4): Bi kịch của Chí Phèo.
- Phần (5): Cái chết của Bá Kiến và Chí Phèo với hình ảnh Thị Nở bên cái lò gạch cũ.
Câu 2: Vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ của các nhân vật đối với số phận của Chí Phèo.
Câu 3: Phân tích diễn biến tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở và lý do anh ta mang dao đi giết Bá Kiến và tự sát.
- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở: từ sự thức tỉnh và hy vọng, sau đó là thất vọng và đau đớn, cuối cùng là phẫn uất và tuyệt vọng.
- Chí Phèo mang dao đi giết Bá Kiến và tự sát vì Bá Kiến là nguyên nhân tha hóa của anh ta và xã hội bất công không cho anh ta cơ hội trở lại làm người lương thiện.
Câu 4: Nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất của Chí Phèo là gì và tại sao? Qua nhân vật này, tác giả thể hiện những tình cảm, tư tưởng nào?
- Nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất của Chí Phèo là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người.
- Tác giả thể hiện sự cảm thông sâu sắc và niềm tin vào tình yêu thương và lòng nhân đạo.
Câu 5: Truyện Chí Phèo có chủ đề phụ không? Nếu có, đó là chủ đề gì và liên quan thế nào với chủ đề chính?
- Có, chủ đề phụ của truyện là sức mạnh của tình yêu thương và lòng nhân ái.
- Chủ đề phụ này liên quan chặt chẽ với chủ đề chính của tác phẩm và giúp làm nổi bật nội dung tư tưởng.
Câu 6: Truyện Chí Phèo có giá trị văn hóa và triết lí nhân sinh nào? Giá trị này có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống ngày nay?
- Truyện Chí Phèo đề cao tinh thần nhân đạo và nâng niu những nét đẹp người nông dân lao động.
- Những giá trị văn hóa và triết lí nhân sinh trong truyện giúp chúng ta suy ngẫm về cuộc sống và trân trọng những giá trị nhân văn.