Glucozơ (còn gọi là dextrose) là một loại monosaccarit phổ biến nhất với công thức phân tử là C6H12O6. Glucozơ chủ yếu được tạo ra bởi thực vật và hầu hết các loại tảo trong quá trình quang hợp từ nước và CO2, sử dụng năng lượng từ ánh sáng mặt trời. Nó được sử dụng để tạo ra cellulose trong thành tế bào và tinh bột.
Trong chuyển hóa năng lượng, glucozơ là nguồn nguyên liệu quan trọng nhất trong tất cả các sinh vật để tạo ra năng lượng trong quá trình hô hấp tế bào. Glucozơ được lưu trữ chủ yếu dưới dạng cellulose và tinh bột trong thực vật, và dưới dạng glycogen trong động vật.
Nội dung
Tính Chất Vật Lý của Glucozơ
Glucozơ tồn tại tự nhiên trong nhiều loại trái cây, đặc biệt là trong quả nho chín.
Trạng Thái Tự Nhiên của Glucozơ
- Glucozơ xuất hiện trong hầu hết các bộ phận của thực vật, đặc biệt là quả chín. Điển hình là trong quả nho chín, glucozơ còn được gọi là đường nho.
- Glucozơ chiếm 30% trong thành phần của mật ong.
- Con người và động vật cũng chứa glucozơ trong cơ thể.
Tính Chất Vật Lý
Glucozơ là chất kết tinh không màu, dễ tan trong nước. Nó có vị ngọt nhưng ngọt nhẹ hơn đường mía.
Tính Chất Hóa Học của Glucozơ
Glucozơ mang tính chất hóa học đặc trưng của ancol đa chức và andehit.
Tính Chất của Ancol Đa Chức
- Tác dụng với Cu(OH)2: Trong dung dịch, glucozơ hòa tan Cu(OH)2 tạo thành dung dịch phức đồng-glucozơ màu xanh lam.
- Phản ứng tạo este: Glucozơ tác dụng với anhidrit axit tạo ra este chứa 5 nhóm axit CH3COO. Đây là dấu hiệu cho thấy trong cấu tạo của glucozơ có 5 nhóm OH.
- Phản ứng khử: Khi khử hoàn toàn, glucozơ tạo thành hexan, một mạch không phân nhánh.
Tính Chất của Andehit
- Phản ứng oxi hóa: Glucozơ tham gia phản ứng tráng bạc, phản ứng khử, lên men rượu.
- Phản ứng tráng bạc: Glucozơ bị oxi hóa bởi AgNO3 trong môi trường NH3 tạo thành muối amoni gluconat và bạc.
- Phản ứng với Cu(OH)2/OH-: Glucozơ bị oxi hóa bởi Cu(OH)2 trong môi trường kiềm, tạo ra muối natri gluconat, đồng (I) oxit và nước.
- Phản ứng với dung dịch Brom: Glucozơ tác dụng với dung dịch Brom tạo thành axit gluconic và HBr.
- Phản ứng khử glucozơ: Khi dẫn khí hiđro vào dung dịch glucozơ đun nóng có chất xúc tác Ni, thu được sobitol, một poliancol.
Phản ứng Lên Men Rượu
Khi có enzym xúc tác, glucozơ bị lên men, tạo ra ancol etylic và khí cacbonic.
Vai Trò và Ứng Dụng của Glucozơ
Glucozơ có vai trò quan trọng trong công nghiệp và trong y học.
Vai Trò của Glucozơ trong Công Nghiệp
- Glucozơ được dùng để sản xuất rượu etylic từ nguyên liệu tinh bột hoặc xenlulozơ.
- Glucozơ được sử dụng làm chất bảo quản trong công nghiệp thực phẩm.
- Glucozơ được sử dụng để tráng gương và tráng ruột phích.
- Glucozơ còn được sử dụng trong quá trình làm kem để giữ hỗn hợp nước và đường mịn.
Vai Trò của Glucozơ trong Y Học
- Glucozơ được sử dụng trong thuốc tăng lực dành cho trẻ em, người già và người suy nhược cơ thể.
- Glucozơ được sử dụng để pha huyết thanh trong tiêm truyền y tế.
- Glucozơ được dùng để sản xuất vitamin C.
Vai Trò của Glucozơ với Con Người
- Glucozơ là nguồn năng lượng trực tiếp của cơ thể, được cất giữ dưới dạng glycogen trong gan.
- Glucozơ tham gia vào cấu trúc của tế bào, RNA, DNA và một số chất đặc biệt khác.
- Glucozơ tạo năng lượng cần thiết cho sự sống, quá trình diễn ra trong tế bào.
Đồng Phân của Glucozơ – Fructozơ
Fructozơ là đồng phân của Glucozơ. Cả hai hợp chất này đều có công thức phân tử là C6H12O6, nhưng chúng khác nhau về cấu trúc.
Fructozơ là tinh thể không màu, dễ tan trong nước. Nó có vị ngọt hơn đường mía và xuất hiện nhiều trong quả ngọt, chiếm tới 40% thành phần của mật ong.
Phân tử fructozơ bao gồm 5 nhóm OH. Có 4 nhóm liền kề và 1 nhóm chức C = O nên fructozơ có các tính chất hóa học của ancol đa chức và xeton. Fructozơ có tính chất tương tự glucozơ.
Lưu ý: Fructozơ có phản ứng tráng gương và phản ứng với Cu(OH)2 trong môi trường kiềm, nhưng không có phản ứng làm mất màu dung dịch Brom. Đây là cách để nhận biết fructozơ và glucozơ.
Bài viết trên đây đã cung cấp đầy đủ thông tin về công thức, cấu tạo, tính chất và vai trò của glucozơ. Để có thêm kiến thức bổ ích về các môn học khác như toán, lý, hóa, hãy truy cập vào fptskillking.edu.vn.
