Nội dung
Định nghĩa và quy tắc về Hóa trị
Trong lĩnh vực Hoá học, khái niệm Hóa trị là cách xác định điện tích của một nguyên tố trong một hợp chất. Hóa trị thường được sử dụng trong hai trường hợp: hợp chất ion và hợp chất cộng hóa trị.
Hóa trị trong hợp chất ion
Trong các hợp chất ion, Hóa trị (tức là điện hóa trị) của một nguyên tố chính bằng điện tích của ion đó. Ví dụ, trong hợp chất NaCl, nguyên tố Na có hóa trị 1+ và nguyên tố Cl có hóa trị 1-.
Một quy ước được áp dụng khi viết hóa trị của nguyên tố là ghi giá trị điện tích trước, sau đó là dấu của điện tích. Các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA, IIA, IIIA có điện tích ở lớp ngoài cùng là 1, 2, 3, do đó có thể nhường electron và có hóa trị là 1+, 2+, 3+. Các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VIA, VIIA có 6, 7 electron ở lớp ngoài cùng, do đó có thể nhận thêm 2 hoặc 1 electron vào lớp ngoài cùng, nên có hóa trị 2-, 1-.
Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
Trong các hợp chất cộng hóa trị, hóa trị của một nguyên tố được xác định bằng số liên kết cộng hóa trị của nguyên tử nguyên tố trong phân tử. Đây còn được gọi là cộng hóa trị của nguyên tố đó.
Ví dụ, trong phân tử nước (H2O) và metan (CH4), nguyên tử H có cộng hóa trị 1, nguyên tử O có cộng hóa trị 2. Trong phân tử metan (CH4), nguyên tử C có cộng hóa trị 4, nguyên tử H có cộng hóa trị 1.
Số Oxi Hóa
Số oxi hóa của một nguyên tố trong hợp chất là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử, giả sử các liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.
Số ion hóa được xác định theo các quy tắc sau:
-
Quy tắc 1: Số ion hóa của ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó. Ví dụ, ion Ca2+ có điện tích dương 2, số oxi hóa là +2. Ion Cl- có điện tích âm 1, số oxi hóa là -1.
-
Quy tắc 2: Số ion hóa của hiđro trong hợp chất bằng +1, trừ trong hiđrua kim loại.
-
Quy tắc 3: Số oxi hóa của oxi trong hợp chất bằng -2, trừ một số trường hợp như trong phân tử H2O2, K2O2… trong đó nguyên tử O có số oxi hóa bằng -1.
-
Quy tắc 4: Số oxi hóa của nguyên tố trong đơn chất bằng 0. Ví dụ, Fe, Cl2.
-
Quy tắc 5: Tất cả các hợp chất đều trung hòa về điện, vì vậy tổng số oxi hóa trong hợp chất bằng 0.
-
Quy tắc 6: Tổng số oxi hóa của tất cả các nguyên tử trong ion đa nguyên tử bằng đúng điện tích của ion đó.
Dưới đây là sơ đồ tư duy về Hóa trị và số oxi hóa:
Nguồn: fptskillking.edu.vn
