Hút thuốc lá là một thói quen đã đưa hàng triệu người vào cái chết hàng năm. Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, có trên 8 triệu người trên toàn cầu tử vong vì hút thuốc lá, bao gồm 7 triệu người chết vì hút thuốc trực tiếp và 1,2 triệu người chết vì tiếp xúc khói thuốc lá từ người khác. Thuốc lá mang lại những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe và cơ thể.
Nội dung
Thuốc Lá là Gì?
Thuốc lá xuất phát từ một loài cây hoang dại cách đây khoảng 4.000 năm. Lá của cây được thu hoạch, thái sợi, sao hoặc phơi khô để sử dụng cho việc hút thuốc. Trước khi thuốc lá điếu đầu lọc xuất hiện, người ta thường sử dụng lá thuốc sao khô cuốn trong giấy, hoặc hút với điếu cày.
Cây thuốc lá thời đó có tính cay, nóng, và được sử dụng để trị các chứng như phong hàn, tê thấp, trệ khí, đọng đờm… Hít khói thuốc vào cơ thể sẽ mang lại cảm giác thoải mái, lâu dần thành nghiện nên người ta gọi thuốc hút là “tương tư thảo”.
Ly do thuốc lá dễ gây nghiện là do chứa chất nicotine, đặc biệt là lá thuốc già thường có hàm lượng nicotine rất cao. Sử dụng nicotin với liều thấp sẽ mang lại cảm giác thoải mái nhẹ nhàng, giảm cơn đói và mệt mỏi. Nhưng khi sử dụng trong thời gian dài, đó là sát thủ âm thầm giết chết bạn. Nhiều người lớn chết do sử dụng khoảng 15 – 20g thuốc lá dưới dạng thuốc nước để thụt tháo đại trực tràng, còn trẻ con thì có nguy cơ tử vong nếu chỉ uống một vài gram.
Thuốc lá có thể mang lại những lợi ích ngắn hạn cho người hút, như giảm căng thẳng, điều chỉnh cân nặng, tâm trạng và thói quen giao tiếp… Tuy nhiên, tác hại mà thuốc lá mang lại ghê gớm hơn nhiều so với những lợi ích đó.
Tại Sao Hút Thuốc Lá Gây Hại Nghiêm Trọng?
Đưa một điếu thuốc lá vào cơ thể là đồng nghĩa với việc đưa kẻ thù đến gần bạn hơn. Khói thuốc lá chứa hơn 4000 chất hóa học khác nhau, trong đó có hơn 200 chất gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Các chất gây nghiện và độc hại trong thuốc lá được chia làm 4 nhóm:
Nicotine
Nicotine là một chất không màu và không mùi. Khi đốt cháy, nicotine chuyển thành màu nâu và có mùi. Nicotine được hấp thụ qua da, miệng và hít vào phổi. Hàm lượng nicotine trong các loại thuốc lá dao động từ 2 – 10%, và một số loại thuốc lào có thể có hàm lượng nicotine lên đến 16%. Hút thuốc lá là cách nhanh nhất để nicotin tiếp cận não (trong vòng 10 giây). Người hút thuốc trung bình sẽ tiếp nhận từ 1-2mg nicotine/điếu.
Tương tự như heroin và côcain, nicotine tạo ra sự nghiện khi tác động lên hệ thần kinh trung ương thông qua các thụ thể nicotine trên cấu trúc não. Tuy nhiên, nicotine trong cơ thể sẽ sớm chuyển hóa thành cotinin, sau đó được thải qua đường tiểu.
Nicotine là một chất gây nghiện và nguy hiểm. Nó có thể tăng huyết áp, nhịp tim, lưu lượng máu đến tim và làm thu hẹp động mạch. Chất này còn làm xơ cứng động mạch, gây nhồi máu cơ tim. Nicotine có thể tồn tại trong cơ thể từ 6 – 8 tiếng tùy thuộc vào tần suất hút thuốc lá.
Carbon monoxide (khí CO)
Carbon monoxide là một loại khí độc cao trong khói thuốc lá. Khi nó hấp thụ vào máu, khí CO sẽ gắn vào hồng cầu với ái lực mạnh hơn 20 lần so với oxy. Khí CO làm giảm lượng oxy dùng để vận chuyển các tế bào hồng cầu và tăng lượng cholesterol tích tụ trong thành mạch. Điều này khiến các động mạch xơ cứng và dẫn đến các bệnh tim mạch nguy hiểm.
Các phân tử khác
Ngoài nicotine và carbon monoxide, khói thuốc lá còn chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Chúng có khả năng thay đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển, gây ra đờm và ho.
Các chất gây ung thư
Khói thuốc lá chứa các chất thơm có vòng đóng như benzopyrene – một chất gây ung thư. Chúng có khả năng tác động đến tế bào bề mặt đường hô hấp, gây viêm mạn tính, phá hủy tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản và ác tính hóa.
Các Bệnh Liên Quan Đến Hút Thuốc Lá
Hút thuốc lá đưa đến nguy cơ mắc các bệnh ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể như ung thư phổi, bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ dày.
Bên cạnh đó, hút thuốc lá còn gây các bệnh tim mạch, tiểu đường, đột quỵ, bệnh phổi (khí phế thũng và viêm phế quản). Người hút thuốc lá còn có nguy cơ mắc các bệnh khác như bệnh lao, cảm cúm, vàng răng, bệnh lợi và sâu răng, lão hóa da, loãng xương, khó thụ tinh, bệnh đục thủy tinh thể, bệnh bất lực,…
Lưu ý rằng, không chỉ có người hút thuốc bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá. Người có thai và trẻ em hít phải khói và hơi thuốc lá cũng chịu tác động, đặc biệt là phụ nữ có thai và trẻ em. Người không hút thuốc nhưng có huyết áp cao hoặc cholesterol trong máu cao cũng có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn khi hít khói thuốc lá.
Hút thuốc lá thụ động đã góp phần vào hàng ngàn ca tử vong sớm do bệnh tim và ung thư phổi. Hút thuốc lá thụ động còn thúc đẩy bệnh tật. Trẻ em sinh ra từ người hút thuốc có nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn trẻ em sinh ra từ người không hút thuốc.
Trên thị trường có nhiều loại thuốc lá khác nhau, như thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử và một số sản phẩm khác với lời quảng cáo tiếng tăm về việc giảm tác hại. Tuy nhiên, cần nhớ rằng tất cả các loại thuốc lá đều chứa nhiều độc tố nguy hiểm. Bỏ thuốc lá hoàn toàn là điều tốt nhất bạn có thể làm để bảo vệ sức khỏe của mình. Không bao giờ là quá muộn để bỏ thuốc lá. Việc bỏ thuốc lá sẽ cải thiện sức khỏe của bạn, dù bạn bao nhiêu tuổi và đã hút thuốc trong bao lâu.
Những lợi ích bạn sẽ thu được sau khi bỏ thuốc lá:
- Trong vòng 8 giờ, bạn thở dễ dàng hơn.
- Trong vòng 2 ngày, khứu giác và vị giác của bạn cảm nhận tốt hơn.
- Trong vòng 2 – 3 tuần, cơ thể bạn lưu thông tốt hơn, bạn có thể đi bộ dễ dàng hơn và phổi của bạn bắt đầu hoạt động tốt hơn.
- Trong vòng 3 tháng, cơ thể bạn phòng chống nhiễm trùng tốt hơn.
- Trong vòng 1 năm, nguy cơ nhồi máu cơ tim giảm một nửa.
- Trong vòng 5 năm, nguy cơ đột quỵ giảm xuống giống như một người chưa bao giờ hút thuốc.
Đó là bài chia sẻ về thuốc lá là gì và tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe. Bạn sẽ cảm nhận sự hồi phục rõ rệt của cơ thể sau khi bỏ thuốc. Dẫu biết việc bỏ thuốc không dễ dàng, nhưng kết quả xứng đáng. Bạn sẽ thấy sự cải thiện của phổi và sức khỏe của mình.
Như Quỳnh
Nguồn tham khảo: Vinmec
