Truyện Ngắn là gì? Tìm hiểu đặc điểm độc đáo của thể loại văn học này

Truyện ngắn, một thể loại văn học được yêu thích tại Việt Nam, đã mang đến cho chúng ta vô số tác phẩm nổi tiếng như Chí Phèo, Dế Mèn Phiêu Lưu Ký,… Nhưng vậy truyện ngắn là gì? Có điểm gì đặc trưng khiến chúng ta say đắm? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Khái niệm truyện ngắn – Truyện ngắn là gì?

Truyện ngắn là một thể loại văn xuôi ngắn gọn, súc tích và ý nghĩa. Nó thường được viết dưới dạng mẫu truyện nhỏ, giúp người đọc dễ dàng tiếp thu và hiểu được nội dung văn bản. Truyện ngắn có thể viết về mọi phương diện trong đời sống từ lịch sử, sử sách, cho đến cuộc sống hàng ngày.

Khác với các thể loại văn học khác, truyện ngắn hiện đại xuất hiện sau và mang tính chất thể loại đặc biệt. Thường viết về đời sống, góc nhìn cuộc đời, cổ tích, truyện cười hay những hồi ký ngắn. Nội dung của truyện ngắn thường kết hợp giữa sự thật và yếu tố tưởng tượng, hư cấu.

2. Đặc điểm truyện ngắn

Về nhân vật trong truyện ngắn

Số lượng nhân vật trong truyện ngắn thường rất ít và không có nhiều sự kiện phức tạp. Truyện ngắn thường kể về cuộc đời hoặc một khoảng thời gian nhất định trong cuộc đời của nhân vật chính.

Nghe có vẻ giống tiểu thuyết nhưng truyện ngắn khác với tiểu thuyết ở chỗ nhân vật chính chỉ là một phần nhỏ của thế giới và tượng trưng cho ý thức hay trạng thái xã hội. Các nhân vật trong truyện ngắn thường được mô tả nội tâm thay vì thông qua đối thoại.

Về nội dung trong truyện ngắn

Vì truyện ngắn có ít nhân vật, sự kiện và biến cố, nên các tình tiết trong truyện ngắn thường chỉ ghi lại những sự kiện tiêu biểu nhất để người đọc có thể liên tưởng đến cả quá trình. Nội tâm của nhân vật là mấu chốt quyết định cốt truyện, với bút pháp trần thuật là chấm phá.

Bố cục của truyện ngắn không có kết cấu rõ ràng, mà chủ yếu là các sự việc đan xen vào nhau. Chi tiết là yếu tố quan trọng gửi gắm nội dung chính của truyện ngắn. Đề tài của truyện ngắn rất phong phú, đa dạng, chạm đến mọi ngóc ngách đời sống.

Các thể loại truyện ngắn hay nhất

Truyện ngắn có thể được phân loại dựa trên cốt truyện hoặc qua các tương phản và liên tưởng.

Dựa trên cốt truyện, truyện ngắn có thể chia thành hai loại:

• Truyện ngắn không có cốt truyện: Tác giả chỉ muốn thể hiện diễn biến tâm trạng nhân vật liên quan đến hoàn cảnh cụ thể. Truyện không có sự kiện gay cấn hay thời gian cụ thể.
• Truyện ngắn có cốt truyện: Tình tiết câu chuyện và sự kiện xây dựng dựa trên sự bộc lộ tính cách của nhân vật, từ đó thúc đẩy mạch truyện. Các sự kiện kịch tính là sức hấp dẫn đặc biệt của truyện ngắn.

Dựa trên kết cấu, truyện ngắn được chia thành 5 thể loại:

• Kết cấu đầu cuối tương ứng, ví dụ: Truyện ngắn Chí Phèo.
• Kết cấu theo trục thời gian: Các tình tiết trong truyện được kể theo tuần tự thời gian.
• Kết cấu tâm lí nhân vật: Nội dung truyện ngắn được kể theo diễn biến tâm lí nhân vật, làm sáng tỏ suy nghĩ và nội tâm nhân vật.
• Kết cấu đồng hiện: Mô tả các sự kiện, tình huống ở các địa điểm khác nhau trong cùng một mốc thời gian.
• Kết cấu truyện lồng truyện (trùng phức): Người kể truyện đóng vai trò là đạo diễn để thuật lại diễn biến câu chuyện qua lời kể của mình.
• Kết cấu mở: Truyện không có kết thúc rõ ràng, cho phép người đọc tưởng tượng nhiều kết cục khác nhau.

Về phương thức kể truyện trong truyện ngắn

Trong truyện ngắn, tác giả có thể dùng nhiều cách kể truyện khác nhau để tường thuật lại câu chuyện. Trong đó có hai hình thức phổ biến:

• Tường thuật lại diễn biến sự việc: Tác giả đứng bên ngoài kể lại những chuyện xảy ra.
• Miêu tả diễn biến sự việc: Tác giả tự đóng vai nhân vật chính của tác phẩm, kể lại sự việc, phân tích câu chuyện.

3. Cách viết truyện ngắn hay, đơn giản chỉ trong 10 bước

Mặc dù truyện ngắn không đòi hỏi bố cục hay kết cấu phức tạp, nhưng để viết được truyện ngắn, tác giả cần kiên nhẫn và trí tưởng tượng. Dưới đây là 10 bước giúp bạn tự viết truyện ngắn:

1. Tìm cảm hứng và thu thập ý tưởng bất kỳ lúc nào và ghi chép lại ngay lập tức.
2. Nắm vững kỹ thuật cơ bản và bố cục bài viết của truyện ngắn.
3. Tìm cảm hứng từ quan sát cuộc sống, mượn nét tính cách của người khác vào nhân vật.
4. Hiểu nhân vật của chính mình, tái hiện nhân vật chân thật như ngoài đời.
5. Giới hạn phạm vi nội dung câu chuyện trong khoảng thời gian ngắn.
6. Xác định ngôi kể truyện: Tôi, Bạn, Anh/Cô ta.
7. Sắp xếp ý tưởng theo mốc thời gian.
8. Phác thảo cốt truyện.
9. Xây dựng mở đầu ấn tượng, thu hút người đọc.
10. Dành thời gian viết mỗi ngày để hoàn thành tác phẩm.

Với những chia sẻ về Truyện Ngắn là gì, những khái niệm và đặc trưng của truyện ngắn, bạn sẽ hiểu rõ hơn về thể loại văn học này. Để tìm hiểu thêm các thể loại văn học khác, bạn có thể truy cập website fptskillking.edu.vn để tìm hiểu thêm chi tiết.