Trong bản lý lịch đại biểu tham gia Đại hội Quốc tế cộng sản lần thứ 7, Bác Hồ đã ghi: “Biết các thứ tiếng: Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga”. Nhưng thực tế, Bác đã vượt qua giới hạn này. Ngoài những ngôn ngữ phổ biến như Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga, Bác Hồ còn thông thạo nhiều ngoại ngữ khác như tiếng Thái, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ả Rập và tiếng của nhiều dân tộc thiểu số Việt Nam… Vốn ngoại ngữ này của Bác đều xuất phát từ sự khổ công và luyện tập. Vậy Người đã học ngôn ngữ nước ngoài bằng cách nào?
Nội dung
Học tiếng Pháp từ người Pháp
Ngày 5/6/1911, tại bến cảng nhà Rồng, Bác Hồ đã sang Pháp để tìm ra con đường cứu nước, cứu dân. Bác nhận thức rõ rằng việc thành thạo tiếng Pháp là rất cần thiết. Với sự quyết tâm, Bác tìm đến hai người lính trẻ được giải ngũ đi cùng chuyến tàu để học đọc và viết tiếng Pháp. Bác mượn những quyển sách nhỏ bằng tiếng Pháp và học từ những thực tiễn trong cuộc sống hằng ngày. Bác ghi chú các từ mới và viết vào những mẩu giấy, thậm chí viết lên cánh tay. Mỗi khi trống rồi về, Bác lại ghi nhớ lại những từ mới học. Bác ghép các từ thành câu để thực hành ngay. Bác còn sử dụng tiếng Pháp để trả lời phỏng vấn trong những dịp công tác.
Học tiếng Pháp từ nghề viết báo
Ban đầu, Bác chỉ tập ghép một vài từ, sau đó ghép thành đoạn, và dần dần ngày càng viết thành bài dài. Bác tìm đến các tờ báo của Pháp để xin viết bài đăng. Mỗi bài viết Bác viết bằng tiếng Pháp, Bác đều chép thành 2 bản. Một bản Bác lưu lại và một bản gửi cho Toà soạn. Bác cẩn thận xem lại từng câu từng chữ, học hỏi từ những chuyên gia sửa chữa của Toà soạn. Bác tập viết đi viết lại, thay đổi chiều dài và súc tích của bài viết theo chỉ dẫn. Qua việc này, Bác không chỉ rèn kỹ năng viết tiếng Pháp mà còn nắm vững kiến thức về văn hóa và lịch sử Pháp.
Học tiếng Pháp từ thú vui đọc sách
Sau mỗi ngày làm việc, Bác dành thời gian đọc vài trang tiểu thuyết. Điều này không chỉ giúp Bác giải trí và thư giãn mà còn giúp Bác trau dồi kiến thức. Bác thường đọc những tác phẩm của Tônxtôi để học cách viết và lập luận. Bác sau đó tập viết các bài phóng sự. Bác dành thời gian viết từ 5 giờ sáng đến 6 giờ rưỡi mỗi sáng và sau đó bắt đầu công việc. Dù trời nóng hay rét, Bác vẫn không bỏ cuộc.
Bác Hồ đã học Tiếng Anh như thế nào?
Sau khi đã thành thạo tiếng Pháp, Bác sang Anh quốc để tìm công việc. Bác làm việc từ 8 giờ sáng đến 12 giờ trưa và từ 5 giờ chiều đến 10 giờ đêm. Bác dành thời gian dành dụm tiền để mua sách. Phương tiện học duy nhất của Bác là vài quyển sách và một cây bút chì. Bác thường ra Vườn hoa Haydơ, nơi có nhiều cây to và cột đèn để tự học. Bác học cùng với một giáo sư người Ý vào cuối tuần. Bác tận dụng mọi cơ hội để học tiếng Anh. Rơ-nê-Đi-pét đã viết về Bác trên tờ báo “Phong trào” rằng: “Trên đường đi tìm hiểu thế giới, ở mỗi nơi tàu dừng lại, đối với anh Ba đều là một trường Đại học. Ở đó, anh đã trực tiếp thu lượm được những hiểu biết.”
Học tiếng Nga trên hành trình tìm đường cứu nước
Năm 1923, Bác rời Pháp đến Nga. Bác đã học tiếng Nga trong thời gian ngắn. Bác học tiếng Nga cả trong công việc và trong cuộc sống hàng ngày. Bác vào học trường bổ túc các lãnh tụ do Quốc tế Cộng sản mở. Bác còn làm việc tại Viện Nghiên cứu lịch sử phương Đông. Bác đã đi nhiều nơi ở Nga và giao tiếp bằng tiếng Nga. Bác đã có nhiều đóng góp trong việc khám phá và phát triển tiếng Nga. Bác còn tạo ra trường “Ngoại ngữ Hồ Chí Minh” ở Iếckút, một học viện dạy tiếng nước ngoài của Liên Xô mang tên Bác.
Bác Hồ vẫn học ngoại ngữ khi đã ngoài 70 tuổi
Nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan kể rằng Bác Hồ rất giỏi ngoại ngữ và biết nói 9 thứ tiếng. Mới đầu ông nghĩ Bác chỉ biết tiếng Pháp, nhưng sau khi được dịch cho Bác, ông mới nhận ra Bác còn biết nói tiếng Anh rất giỏi. Bác vẫn chăm chỉ học ngoại ngữ khi đã ngoài 70 tuổi. Bác thường đọc những từ mới trong hộp thuốc lá và học 10 từ mỗi ngày. Ngày nào cũng học 5-7 từ mới, Bác duy trì thói quen học suốt đời.
Bác Hồ đã vượt qua rào cản ngôn ngữ bằng sự rèn luyện và ý chí phi thường. Người đã học được nhiều ngôn ngữ chính là nhờ sự cầu tiến và khắc khổ. Bác Hồ là một bảo tàng sống về kiến thức và tình yêu cho ngôn ngữ.